تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد موفقیت این سیاست زمانی بوده است که نرخ تورم رو به کاهش و نرخ رشد اقتصادی رو به افزایش باشد. « صدای استان »؛ فوتبال، خودرو، آموزش رایگان، صادرات با کیفیت؛ اینها همه مشخصات کشوری هستند که برای نخستین بار اقدام به حذف صفر از پول ملی خود نمود. آلمان‌ها…
سایت خبری تحلیلی صدای استان:
تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد موفقیت این سیاست زمانی بوده است که نرخ تورم رو به کاهش و نرخ رشد اقتصادی رو به افزایش باشد.
« صدای استان »؛ فوتبال، خودرو، آموزش رایگان، صادرات با کیفیت؛ اینها همه مشخصات کشوری هستند که برای نخستین بار اقدام به حذف صفر از پول ملی خود نمود.
آلمان‌ها پس از جنگ جهانی و برای کاهش آثار روانی توزم فرجام گسیخته‌ای که کارخانه‌ها را وادار به پرداخت حقوق شیفتی کرده بود اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کردند که مقدمه‌ای شد برای تعریف این کار در سیاست‌های بانک‌های مرکزی. برزیل با حذف ۱۸ صفر و چندین بار تغییر عنوان پول ملی، هلند با حذف چهار صفر، ترکیه با حذف ۶ صفر و البته زیمباوه با حذف سه صفر در این زمینه تجربه دارند؛
اما آیا حذف صفر سیاست درستی است؟ در چه زمانی درست عمل می‌کند؟ و پیش نیازهای آن چیست؟ حذف صفر در حقیقت در کوتاه مدت هیچ کاری انجام نمی دهد!
شما فرض کنید ۴ صفر از جلوی اسکناس‌های ما برداشته شود. خب یعنی هر هزار تومان سابق می‌شود یک تومان جدید که این تومان خودش به صد ریال جدید قسمت می‌شود. پس نان سنگک ۱۳۰۰ تومانی دیروز، امروز ۱ تومان و ۳۰ ریال معامله می‌شود. مضاف بر اینکه هزینه‌های تغییر برچپسب‌های قیمت به عوامل اقتصادی تحمیل می‌شود (که با توجه به تغییر تکنولوژی بسیار ناچیز است) و عده‌ای از هموطنان ما به علت کهولت سن و یا عدم آشنایی با ریاضیات دچار مشکلات محاسباتی شوند که آن هم قابل اغماض است اما از سوی دیگر مبادلات ساده تر می‌شوند، فرهنگ عامه و فرهنگ رسمی بر یکدیگر تطبیق پیدا می کنند و در بلندمدت درصورت حفظ ارزش پول، صاحب یک پول ملی قدرتمند خواهیم بود اما همه این مزایا منوط به همان حفظ ارزش است.
تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد موفقیت این سیاست زمانی بوده است که نرخ تورم رو به کاهش و نرخ رشد اقتصادی رو به افزایش باشد. به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی اجرای سیاست حذف صفر از پول ملی برای اجرا به دو سال زمان نیاز خواهد داشت. اینجا با یک پارادوکس مواجهیم؛ مؤسسات معتبر بین‌المللی، رشد اقتصادی ایران را در سال آینده منفی و رشد تورم را افزایشی پیش‌بینی کرده‌اند که این کاملاً متضاد با پیش‌زمینه‌های اجرای این سیاست است.
در سوی دیگر با مدیریتی در بانک مرکزی مواجهیم که توانست پس از نشستن بر کرسی ارزش پول ملی را حدود ۵۰% بهبود بخشد (هرچند بازار تابع این افزایش ارزش نشد) و به دنبال تشکیل بازار متشکل ارزی برای تعمیق بازار ارز و سپرده‌گذاری مبتنی بر ارز برای بازگرداندن اعتبار به پول ملی است.
آیا رئیس‌کل موفق می‌شود؟ این پرسشی است که نیاز به بحث مفصل‌تر دارد. به‌هرحال بانک مرکزی با رونمایی از چک‌پول‌های جدید به نحوی از آغاز این سیاست خبر داد و با ارسال لایحه حذف ۴ صفر به دولت از عزم جزم خود برای این کار خبر داد.
اگر این لایحه از پیچ مجلس و شورای نگهبان به‌سلامت عبور کند و مجموعه اقتصادی دولت بتواند شرایطی در اقتصاد ایران فراهم نماید که علیرغم وجود تحریم‌های اقتصادی، رشد اقتصادی مثبت و تورم کاهنده شود (هم‌اینک شرایط کاملاً برعکس است و در وضعیت رکود تورمی به سر می‌بریم) و این شرایط پس از ۱۴۰۰ و انتخاب دولت جدید ادامه یابد، می‌توان امید داشت تومان ایران به یک پول قدرتمند تبدیل شود. در نوشتارهای بعدی تلاش بر تبیین عوامل مؤثر بر این موضوع خواهد بود.
جواد آماره؛ دانشجوی دکتری اقتصاد