پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳
کد خبر: 18029
تعداد نظرات: ۰

نفت به عنوان انرژی محرکه اکثر فعالیت های صنعتی و اقتصادی نقش ممتازی در پیشرفت و توسعه دارد بطوریکه مصرف این انرژی به عنوان سطح توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها ارتباط دارد. وحید امیر– « صدای استان »؛ ایران به عنوان کشوری که دارای منابع غنی نفتی است از زمان کشف این ماده، عمده درآمد ملی کشور…

تاریخ انتشار: چهارشنبه ، 21 شهریور 1397 - 05:47

نفت به عنوان انرژی محرکه اکثر فعالیت های صنعتی و اقتصادی نقش ممتازی در پیشرفت و توسعه دارد بطوریکه مصرف این انرژی به عنوان سطح توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها ارتباط دارد.

وحید امیر– « صدای استان »؛

ایران به عنوان کشوری که دارای منابع غنی نفتی است از زمان کشف این ماده، عمده درآمد ملی کشور ایران را تامین کرده و همیشه نقش مسلط خود را در اقتصاد ایفا نموده است.

Image result for ‫اقتصاد مقاومتی و نفت‬‎

استفاده نادرست از نفت به عنوان یک نعمت خدادادی و عدم سیاست های بلند مدت طی دهه های گذشته باعث شده اقتصاد ایران به یک اقتصاد تک محصولی وابسته به درآمد نفت تبدیل بشود. طی بیست سال گذشته درآمدهای ریالی از فروش نفت باعث شده نوسانات قیمت جهانی نفت بر اقتصاد داخلی تاثیر گذار باشد. یکی از مواردی که اقتصاد مقاومتی می تواند بر حوزه نفت بگذارد کاهش وابستگی به درآمدهای نفت و گاز است که این کاهش وابستگی به معنی کاهش آسیب پذیری است . کاهش وابستگی به نفت نه تنها به مفهوم عدم کنار گذاشتن نفت از اقتصاد ملی است بلکه با ایجاد زیر ساخت ها از خام فروشی جلوگیری شده بدین صورت که با افزایش تولید نفت و صادرات فرآوردهای نفتی در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی است.

استفاده درست از درآمدهای نفتی و سرمایه گذاری بخش زیادی از آن در فعالیت های زیر بنایی از جمله راه های کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است. اما با توجه به اینکه اقتصاد ایران ریشه در وابستگی به نفت دارد با کاهش وابستگی به نفت مشکلاتی برای اقتصاد پیش می آید. باید توجه داشت که کاهش وابستگی به نفت باید تدریجا اتفاق بیفتد چرا که اقتصاد ما ظرفیت چنین تحول اقتصادی را ندارد عمدترین چالشی که اقتصاد ایران با عملی شدن کاهش وابستگی به نفت پیش رو دارد کسری بودجه شدید خواهد بود. برای مرتفع نمودن این مشکل با کاهش تدریجی وابستگی به نفت در کنار آن باید سیاست گذران بخش اقتصاد سیاست هایی شامل حمایت از تولید کنندگان داخلی، ترویج مصرف کالای ایرانی در بازار مصرف و همچنین حمایت از صادرات غیر نفتی را ایجاد کنند. ترویج مصرف کالای ایرانی می تواند با بازاریابی ملی و توجه به صنعت برند همراه باشد.

Image result for ‫اقتصاد مقاومتی و نفت‬‎

تاثیر اقتصاد مقاومتی بر تولید نفت

سیاست اقتصاد مقاومتی بر افزایش ظرفیت تولید نفت تاکید دارد. کاهش وابستگی به نفت به معنای کاهش تولید نفت نیست بلکه دولت باید در کنار کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی ظرفیت و پتانسیل تولید نفت خود را افزایش دهد. این کار دو مزیت دارد : ۱- با افزایش تولید نفت می توان درآمد ناشی از آن را در ابتدا با سرمایه گذاری در زیر ساخت ها و صنایع فرآوری انرژی از خام فروشی جلوگیری کرده و به ارزش افزوده برسیم. ۲- با افزایش تولید نفت و فرآورده های آن می توان سیاست هایی را در جهت استفاده از این کالای استراتژیک برای تاثیرگذاری بر فرایندهای جهانی داشت. لذا با افزایش ظرفیت تولید انرژی و اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی بر خلاف گذشته که سیاست های جهانی نفت به شدت برروی اقتصاد ایران تاثیر می گذاشت اکنون با کاهش وابستگی به نفت می توان با کاهش و افزایش تولید نفت بر روند تصمیمات سیاسی قدرتهای جهانی اثر گذاشت.

تاثیر اقتصاد مقاومتی بر ذخیره نفت

در اقتصاد مقاومتی یکی از ملاحضاتی که مد نظر قرار گرفته است توجه به برداشت صیانتی است .لذا توجه خود را در وهله اول به استفاده از مخازن مشترک گذاشته و در مرحله بعد طبق بندهای ۱۴ و ۱۵ اقتصاد مقاومتی به افزایش ذخیر ه سازی راهبردی مخازن اختصاصی نفت بطور معقول بپردازد تا نیازهای نسل آینده و بخش تولید کشور به این ثروت استثنایی و تجدید ناپذیر را حفظ کند. آنچه که در بندی از سیات های اقتصاد مقاومتی اعلام شده است افزایش ذخایر راهبردی شامل ذخایر رو زمینی و زیر زمینی است و این موضوع منظور افزایش اکتشاف نیست .

Image result for ‫اقتصاد مقاومتی و نفت‬‎

با توجه به تاثیر مستقیم نفت بعنوان مواد اولیه در ساخت بسیاری از کالاها و اجناس و همچنین روند صعودی و رو به رشد مصرف نفت در جهان قابل پیش بینی است که در دهه آینده منابع نفتی کاهش چشم گیر یافته و با کاهش عرضه، نفت بعنوان کالایی کمیاب و ضروری به ماکزیمم قیمت خود برسد. با ملاحضه این موضوع شاهد خواهیم بود کشورهایی که صاحب نفت خام می باشند بتوانند درآمدهای کلانی را با فروش نفت نصیب خود نماید همچنین با استفاده سیاسی از این اهرم بین المللی قدرت سیاست خارجی خود را افزایش دهد .

تاثیر اقتصاد مقاومتی بر فروش و صادرات نفت 

آنچه که در برنامه اقتصاد مقاومتی تاکید شده است این است که دولت علاوه بر فروش نفت باید به دنبال راه های درآمدی غیر از محل فروش منابع نفتی باشد که برای تحقق این امر نیاز است موانع پیش روی بخش خصوصی برداشته شود. در بند۱۳ اقتصاد مقاومتی به مقابله با کاهش ضربات ناشی از درآمد حاصل از نفت به ترفندها و سیاست هایی اشاره شده است شامل صادرات به مشتریان راهبردی، ایجاد تنوع در روش های فروش، مشارکت دادن بخش خصوصی و افزایش صادرات فراوردهای نفتی تاکید شده است. صادر کنندگان مواد اولیه در کشورهای جهان سوم، توانایی صادرات بیش از یک یا چند قلم مواد را دارا نیستند به همین دلیل فشارهایی از ناحیه کمبود سرمایه بر آنها هر روز بیشتر می شود بنابراین خود را ناچارا به عرضه هرچه بیشتر این مواد به بازار جهانی می بینند. همچنین یکی از مواردیکه در راستای سیاستهای اقتصاد مقاومتی جهت فروش نفت به منظور مشارکت دادن بخش خصوصی و ایجاد تنوع در فروش نفت است عرضه نفت خام در بورس انرژی است .وزیر نفت دولت یازدهم بیژن زنگنه سیاست های نفت و گاز در راستای برنامه اقتصاد مقاومتی بدین شرح اعلام کرد :

افق در نظر گرفته شده برای صادرات گاز تا سال ۱۴۰۰ هشتاد میلیارد مترمکعب به کشورهای ترکیه، اروپا، عراق، پاکستان، جنوب خلیج فارس است و ظرفیت پالایشی نیز در افق ۱۴۰۰ به سه میلیون بشکه خواهد رسید.

 Image result for ‫اقتصاد مقاومتی و نفت‬‎

تاثیر اقتصاد مقاومتی بر مدیریت مصرف نفت 

اقتصاد مقاومتی بر دو محور اصلی مدیریت تولید و مدیریت مصرف استوار است . اقتصاد مقاومتی زمینه مدیریت صحیح مصرف انرژی را در جامعه فراهم می سازد. مدیریت مصرف به معنای کم مصرف کردن نیست بلکه باید راهکارهایی مناسب برای شیوه مصرف طراحی و اجرا شود . اقتصاد مقاومتی در زمینه مصرف انرژی در دو بخش دولت و مردم قابل تحقق است دولت باید مدیریت صحیح مصرف انرژی و نفت را از خودش به عنوان مصرف کننده عمده نفت آغاز کند و جلوی بسیاری از اسراف ها را با ایجاد دستورات قانونی مانع شود .در زمینه مدیریت صحیح مصرف انرژی از بعد مردمی از آنجا که یکی از الزامات اقتصاد مقاومتی مردمی بودن اقتصاد است لذا مردم در اصلاح الگوی مصرف و رسیدن به الگویی ایده ال بسیار نقش دراند باید مردم با فرهنگ سازی و تبیین درست مصرف کردن، سبک زندگی و روش های مصرف آنها اصلاح شود.

علاوه بر موارد ذکر شده فوق، سیاست های اقتصاد مقاومتی می تواند بر رانت نفتی ماثر باید اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی می تواند مانع ایجاد رانت برای افرادی شود که با درآمدهای حاصل از نفت و گاز ارتباط نزدیک دارند. زمانیکه اقتصاد رانتی جای خود را به اقتصاد مقاومتی بدهد سطح بهره وری افزایش می باید

سیاست های اقتصاد مقاومتی مقاوم سازی اقتصاد کشور در برابر تحریم ها را در بر دارد که با رویکردهای علمی راهکارهایی را برای حل مهمترین مسائل اقتصادی کشور گردآوری کرده است. در بررسی تاثیر اقتصاد مقاومتی بر مولفه های نفت به این نتیجه رسیدیم که این مقوله بر روی وابستگی به نفت، تولید نفت، ذخیره نفت و فروش و صادرات نفت تاثیرات معنا داری دارد. در تاثیر اقتصاد مقاومتی بر وابستگی به نفت به این نتیجه رسیدیم که اجرای صحیح اقتصاد مقاومتی باعث کاهش وابستگی به نفت شده و علاوه بر خارج شدن از اقتصاد تک محصولی، اقتصاد کشور وابستگی آن به درآمدهای نفتی کاهش یافته و به تبع آن آسیب پذیری اقتصادی و سیاسی کاهش خواهد یافت. در بررسی تاثیر اجرای اقتصاد مقاومتی بر تولید نفت به این نتیجه رسیدیم که این امر موجب افزایش ظرفیت تولید نفت در جهت سرمایه گذاری در زیر ساخت ها و اثر گذاری بیشتر معادلات بین المللی خواهد شد لذا در کنار کاهش وابستگی به نفت در بحران های بین المللی به جای اینکه اقتصاد جهانی بر روی اقتصاد ما تاثیر گذار باشد اقتصاد ایران می تواند مستقل و بدون تاثر پذیری منفی جهانی باشد. در بررسی تاثیر اقتصاد مقاومتی بر ذخیره نفت به این جمع بندی رسیدیم که اجرای اقتصاد مقاومتی باید باعث افزایش ذخیره سازی راهبردی برای نسل های بعد باشد و همچنین افزایش ذخایر در دهه های بعد تاثیر بسیار زیادی بر روی قدرت ملی با توجه به کاهش منابع نفتی جهانی دارد. اقتصاد مقاومتی بر روی عامل فروش و صادرات نفت هم تاثیرات مثبت دارد بدین صورت که موجب تنوع در روش های فروش و همچنین افزایش صادرات فرآورده های نفتی می شود . در بعد تاثیر اقتصاد مقاومتی بر مصرف نفت موجبات مصرفی عاقلانه بدون اصراف را هم در بخش مردمی و هم در بخش دولت به وجود می آورد.

نگارنده در این قسمت دو پیشنهاد جهت تحقق هر چه بهتر اقتصاد مقاومتی خصوصا در زمینه نفت دارد: ۱- برنامه ریزی و اصلاح سیستم درآمدی دولت با تکیه بر درآمدهای مالیاتی ۲- فعال سازی همه منابع مالی و سرمایه های انسانی و علمی کشور و داشتن امکانات به منظور بست خلاقیت کارآفرینی و همچنین به حداکثر رساندن مشارکت افراد جامعه در حوزه اقتصادی با بستر سازی و ترغیب همکاری های جمعی و تاکید بر افزایش درآمد.

 


برچسب ها:
تعداد نظرات: ۰
ارسال نظر

جدیدترین خبرها
بالا